رمضان كه ھمان شب قدر است از آسمان شنیده مىشود. ھر جمعیتى آن را به زبان خویش
مىشنود و از آن حیران و سرگردان مىگردد؛ از شنیدن این ندا خوابیده بیدار مىشود؛ ایستاده
مىنشیند؛ نشسته بر سر جاى خود میخكوب مىشود.
1 خورشیدگرفتگی و ماه گرفتگی در زمان غیر عادی
یكی از مظاھر قدرت الھی كه در قالب سنن معجزات جلوه نمایی كرده و اشارة مخصوصی را برای توجه آن دسته از مؤمنان
كه مخلصانه منتظر ظھور بوده اند به ارمغان می آورد، كسوف خورشید در روز سیزدھم یا چھاردھم ماه رمضان و خسوف ماه
در بیست و پنجم ھمان ماه است .
علت پدید آمدن این دو نشانه پیش از ظھور كه خلاف روال عادی بوده و از اول خلقت آدم تا آن زمان نمونه اش دیده نشده ، از
این قرار است :
الف ) رسوخ و عمق یافتن نظریه مھدویت و اعتقاد به حضرت در میان تمام مسلمانان ؛
ب ) متوجه كردن مؤمنان مخلص به نزدیكی ظھور.
از امام باقر(ع ) نقل كرده كه فرمودند: « ثعلبة ازدی »
دو نشانه پیش از ظھور قائم (ع ) خواھد بود: خورشیدگرفتگی در نیمه ماه رمضان و ماه گرفتگی در آخر آن .
به حضرت عرض كردم : یابن رسول الله خورشید در انتھای ماه كسوف می كند و ماه در نیمة آن خسوف .
حضرت فرمودند:
خودم می دانم چه می گویم ؛ این دو نشانه ای است كه از زمان فرود آمدن آدم (از بھشت به زمین ) سابقه نداشته است . 1
ھم از آن حضرت (ع ) نقل كرده كه فرمودند: « كمیت » برادر « ورد بن زید اسدی »
پیش از این امر (ظھور) ماه گرفتگی خواھد بود؛ كه پنج روز مانده (به انتھای ماه ) و خورشید گرفتگی در روز پانزدھم كه ھر
دو در ماه رمضان خواھد بود و به این ترتیب حساب منجمان به ھم می ریزد.
ابوبصیر ھم از امام صادق (ع ) نقل می كند كه حضرت فرمودند:
نشانة قیام حضرت مھدی (ع ) كسوف خورشید در بیست و سوم یا چھاردھم ماه رمضان است . 2
خسوف ماه معمولاً به جھت قرار گرفتن زمین در میان خورشید و ماه رخ می دھد كه زمان آن ھم در نیمة ماه ھای قمری
است . كسوف خوشید ھم غالباً زمانی مشاھده می شود كه ماه بین زمین و خورشید قرار گیرد و زمان آن
ھم در آخر ماه ھای قمری است . چنین حادثه ای (كه دچار بدأ 3 ھم نخواھد شد) در زمانی غیر از زمان عادی آن بنا برگفته
روایات با فرض احتمالات زیر ممكن می شود:
احتمال اول : این قضیه معجزه گونه و از طریق یكی از اسباب و علل عادی (وناشناخته ) انجام شود.
البته با اختلافی ساده و آن ھم آگاھی ما از زمان وقوع آن است ، كه البته طریقه حدوث این اعجاز یا كیفیت شكل گیری را
نمی توانیم تصور كنیم و ھمین قدر كافی است كه بدانیم این معجزه انجام می شود و آن ھم معجزه ای كه از زمان ھبوط
حضرت آدم (ع ) تا كنون سابقه نداشته است و لذا محاسبات ستاره شناسان را برھم می زند.
احتمال دوم : به واسطة ممانعت جسمی بزرگ رخ می دھد.
ممكن است یكی از اشیاء سرگردان در فضا (بنا بر گفته دانشمندان ) به منظومة شمسی نزدیك شده و با قرار گرفتن در
مقابل خورشید مانع رسیدن آفتاب به زمین شود و كسوف پس از ده روز پیش بیاید و ھمین شی ء در اواخر ماه ھم كه ماه به
شكل ھلال دیده می شود در برابر آن قرار گیرد و بر حسب سرعت و حجم آن شی ء خسوف كلی یا جزیی رخ دھد. از جمله
نشانه ھایی كه برای ظھور ذكر شده است و بی ارتباط با این بخش از مطالب نیست این است كه نور خورشید از زمان
طلوعش تا 23 از روز ناپدید می شود كه این به جھت آن است كه شی ء فضایی بین خورشید و زمین قرار گرفته و به مدت 23
از طول روز مانع رسیدن آفتاب 4 به زمین می شود كه بالطبع با كسوفی كه از یك تا سه ساعت طول می كشد، متفاوت
است .
احتمال سوم : به جھت تغییرات درونی خود خورشید.
تعبیر علمی این مطلب از این قرار است كه ممكن است انفجارھای عظیم یا تغییرات فیزیكی خاصی در خورشید پدید آید
طوری كه مدت مشخصی
اشعه خورشید به اطراف پراكنده نگردد و یا اینكه انفجارھای پشت سر ھم ماه رمضان در خورشید، كسوف اواسط ماه را به
دنبال داشته باشد و در آخر ماه كه از ماه ھلالی بیش پیدا نیست ، خسوف را؛ كه این احتمال نزدیك ترین و جدی ترین
احتمالات است خصوصاً اگر این دو را به آیات و نشانه ھایی كه از آسمان است و در بحث حوادث ماه رجب به آنھا پرداختیم ،
ضمیمه كنیم ، می توان آنھا را ھم با این احتمال توجیه كرد: توقف خورشید در زمان سفیانی ممكن است كه ناشی از
انفجاری قوی در خورشید باشد كه مانع حركت كردن خورشید شود یا حركت آرامی كه مانند بازگشت عمل آن برای مدت دو
یا سه ساعت باشد یا ظاھر شدن بدنی نمایان در قرص خورشید (از جمله حوادث ماه رجب ) ھم ممكن است ناشی از
انفجاری قوی در خورشید باشد كه وقتی در سطح خورشید گسترش یابد به شكل سینه و صورت انسان به نظر برسد.
دانشمندان متأخر به حدوث چنین جریانی در خورشید كه در حدیث ھم می توان تأكید بر چنین مطلبی را یافت اشاره
كرده اند. امیرالمؤمنین (ع ) طی حدیثی طولانی پس از ذكر صیحه و ندای آسمانی ماه رمضان (در بیست و سوم ماه )
می فرمایند:
از فردای آن ، ھنگام ظھر خورشید رنگارنگ و سپس زرد شده و در نھایت سیاه و تاریك می شود. 5
تاریكی خورشید خود دلیل روشنی است برای وقوع خسوف ماه در روز (بیست و پنجم آن ماه رمضان )
و شاید این تفسیر بھترین تفسیر علمی و نزدیك ترین احتمال به واقعیت باشد كه احدی پیش از این بدان اشاره نكرده است
و پس از تفكر جدی و عمیق در باب نشانه ھای ظھور و آیات آسمانی كه الزاماً نباید این حوادث معجزه باشند، حاصل شده
است . 6
2 - نداى آسمانى صیحه
این نشانه یكى از پنج مورد نشانه حتمى ظھور است.
به صدا و ندا اطلاق مىشود و در اینجا منظور ندایى است كه شب بیست و سوم ماه رمضان كه ھمان شب قدر » صیحه «
است از آسمان شنیده مىشود. ھر جمعیتى آن را به زبان خویش مىشنود و از آن حیران و سرگردان مىگردد؛ از شنیدن
این ندا خوابیده بیدار مىشود؛ ایستاده مىنشیند؛ نشسته بر سر جاى خود میخكوب مىشود نوعروسان از شدت ترس از
خلوتگاهھاى خویش بیرون مىآیند. این ندا از جبرئیل امین است، كه به زبانى رسا چنین اعلام مىكند:
.» صبح نزدیك شد 7. بدانید كه حق با مھدى(ع) و شیعیان اوست «
آگاه باشید كه حق با عثمان و « : پس از آن در بعدازظھر (نزدیك مغرب) شیطان لعین در میان زمین و آسمان ندا مىدھد كه
یا ھمان سفیانى است. » عثمان بن عنبسه « ،» عثمان « ظاھراً مراد از .» شیعیان اوست
ابوحمزه مىگوید: از امام باقر(ع) پرسیدم: آیا شورش سفیانى از علایم حتمى ظھور است؟ حضرت فرمودند: آرى ندا ھم
حتمى است... از حضرت پرسیدم: این ندا چگونه خواھد بود؟ فرمودند:
یك منادى اول روز ندا مىدھد كه حق با آل على(ع) و شیعیان اوست و در انتھاى روز شیطان ندا مىدھد كه حق با عثمان و
شیعیان اوست و در این زمان یاوهگویان (باطلگرایان) دچار تردید مىشوند. 8
دلیل برخاستن این صداى آسمانى از این قرار است:
الف) توجه دادن مردم به نزدیكى ظھور؛
ب) به وجود آوردن آمادگى درونى در میان مؤمنان مخلص.
توجه به زمان وقوع این نشانه؛ یعنى با فضیلتترین ماه و شب سال - كه اقبال و رویكرد دینى مسلمانان به حد اعلاى خود
مىرسد - اھمیت آن را ثابت مىكند.
ابوبصیر از امام باقر(ع) چنین روایت مىكند:
صیحه حتماً در ماه رمضان، خواھد بود؛ چرا كه ماه رمضان ماه خداوند است و آن ھم نداى جبرئیل است براى خلق.
سپس فرمودند:
منادى از آسمان به نام قائم(ع) ندا سر مىدھد و از مشرق تا مغرب صدایش را مىشنوند. از ترس آن صدا ھیچ خوابیدهاى
نمىماند؛ مگر اینكه بیدار مىشود و ایستادگان ھمگى مىنشینند و نشستگان ھم بر دو پاى خویش برمىخیزند. خداوند
بیامرزد ھر كه از این صدا عبرت بگیرد. صدا، صداى جبرئیل روحالامین است كه در شب جمعه بیست و سوم ماه رمضان بر
خواھد خاست. پس از آن شكایتى نداشته باشید و گوش فرا دھید و اطاعت كنید. در انتھاى روز صداى ابلیس ملعون
(شنیده مىشود) كه ندإ؛ مىدھد آگاه باشید كه فلانى مظلومانه كشته شد تا مردم را به شك بیندازد و آنھا را مبتلا به
فتنه كند. چقدر شككنندگان متحیر در آن روز زیادند كه در آتش افكنده شدهاند. وقتى صدا را در ماه رمضان شنیدید از آن
شكایت نكنید كه آن صداى جبرئیل است و نشانه آن این است كه به نام قائم و پدرش(ع) ندا مىدھد. به طورى كه حتى
دوشیزگان در خلوتگاهھایشان در خانه آن را مىشنوند و پدر و برادر خویش را براى خروج (و قیام) تشویق مىكنند.
و فرمودند:
به ناچار این دو صدا باید پیش از قیام قائم(ع) باشد: صدایى از آسمان كه صداى جبرئیل است و به نام صاحب این امر و نام
پدرش و صدایى كه از زمین شنیده مىشود و آن صداى ابلیس است كه به نام فلانى ندا مىدھد كه مظلومانه كشته شد
ولى با آن به دنبال فتنه است. پس شما نداى اول را اجابت و اطاعت كند و از دومى و از اینكه به فتنهاش افكنده شوید،
بپرھیزید.
سپس پس از بیان بخش زیادى از حدیث فرمودند:
وقتى كه بنىفلان در میان آنھا اختلاف افتاد؛ در آن زمان چشم انتظار فرج باشید و فرج شما تنھا در اختلاف بنىفلان است.
پس وقتى دچار اختلاف شدند منتظر صیحه در ماه رمضان باشید و (پس از آن) قیام قائم(ع) كه خداوند ھر چه را بخواھد به
انجام مىرساند. 9
عبداللَّه بن سنان مىگوید: نزد امام صادق(ع) بودم كه شنیدم مردى از دیار ھَمدان به حضرت عرض كرد: عامه (اھل سنت)
ما را سرزنش مىكنند و مىگویند شما گمان مىكنید كه منادى از آسمان به نام صاحب این امر ندا درمىدھد. حضرت كه
تكیه داده بودند خشمگین شدند، جلوتر آمدند و نشستند. سپس فرمودند:
آن را از من روایت نكنید و از پدرم روایت كنید كه دیگر ھیچ عیبى براى شما نخواھد داشت. شھادت مىدھم كه از پدرم(ع)
شنیدم كه مىفرمودند: واللَّه! این مطلب در قرآن به وضوح بیان شده است آنجا كه مىگوید:
إن نَشاء نفنَزّفل عَلَیھفم مفنَ السَماءف آیةً فَظَلَّت أعناقفھم لَھا خاضفعینَ. 10
اگر بخواھیم از آسمان معجزهاى بر ایشان مىفرستیم كه گردنھایشان را براى ھمیشه به زیر افكنند.
آن روز در زمین احدى باقى نمىماند كه به عنوان خضوع گردنش را كج نكرده باشد. اھل زمین ایمان مىآورند، آن زمان كه
.» آگاه باشید حق در میان علىبن ابىطالب(ع) و شیعیان اوست « : این صدا را از آسمان بشنوند كه
سپس فرمودند:
فرداى آن روز شیطان در ھوا بالا مىرود به طورى كه از زمین متوارى گشته و دور مىشود و در پس آن ندا مىدھد كه بدانید
حق در عثمان بن عفان و پیروان اوست. او مظلومانه كشته شد (بیایید) و قصاص خونش را طلب كنید.
حضرت ادامه دادند:
خداوند آنھا را كه ایمان آوردهاند؛ با اقرار (ھمیشه به یك شكل) پابرجا و ثابت قدم مىكند و این ھمان نداى اول است. آنھا
ھم كه در دلھایشان مرض است آن روز به شك مىافتند كه این مرض واللَّه، عداوت اھلبیت(ع) است. بنابراین در آن زمان
از ما بیزارى مىجویند در عین حال كه به ما متمایل مىشوند؛ مىگویند آن صداى اول جادویى از سحرھاى اھل بیت(ع) بود
سپس امام صادق(ع) این آیه را تلاوت كردند كه:
وَ إن یَرَوا آیةً یفعرفضفوا وَ یَقولفوا سفحرٌ مفستَمَرٌ. 11
اگر آنھا معجزهاى را مشاھده كنند از آن روى گردانده، مىگویند این ھمان جادوى ھمیشگى (آنھا) است. 12
زرارة بن اعین از امام صادق(ع) روایت كرده كه فرمودند:
ھمانا على و شیعیان او « : و منادى (دیگرى) ھم ندا مىدھد كه » فلانى فرمانرواست « : منادى از آسمان ندا مىدھد كه
.» رستگارند
پرسیدم: چه كسى پس از این با مھدى(ع) مىجنگد؟ فرمودند:
مردى از بنىامیه كه شیطان ندا مىدھد ھمانا فلانى و پیروان او رستگار مىشوند.گفتم: پس چه كسانى راستگو را از دروغگو تشخیص مىدھد؟ فرمودند:
آنھا كه احادیث ما را روایت مىكنند و پیش از وقوع این اتفاقات مىگویند چنین مىشود و مىدانند كه آنھا راستگویند و حق
دارند. 13
این ندا مصداق این آیه است كه:
أفَمَن یَھدى إلَى الحَقّ أحَقف أن یفتَّبَع أمَّن لا یَھفدّى إلاّ أن یفھدى فَما لَكفم كَیفَ تَحكفمونَ. 14
آیا آنكه به سوى حقیقت ھدایت مىكند شایستهتر است كه تبعیت شود یا آنكه ھدایت نمىپذیرد جز آنكه ھدایت شود؛
شما را چه مىشود، چگونه قضاوت مىكنید؟
لذا این ندا و صیحه آسمانى (صداى جبرئیل) مانند پیشامد بزرگ غیر منتظرهاى است كه جنبهاى اعجازى دارد و در دل
دشمنان خدا ترس و ھراس مىافكند و بشارت بزرگى براى مؤمنان است كه از نزدیكى ظھور حكایت مىكند و این مصداق
آیهاى از قرآن كریم است كه مىگوید:
افن نَشَاء نفنَزّفل عَلَیھفم مفن السَماء آیةً فَظَّلت اَعناقفھفم لَھا خاضفعین. 15
و آیه دیگرى كه مىگوید:
. وَ استَمع یَوم یفنادى المفنادى مفن مَكانف قَریبف یَومَ یَسمَعفونَ الصَّیَحَةَ بفالحَقّف ذلفكَ یَومف الخفروجف 16
و آن روزى كه منادى از جایى نزدیك ندا مىدھد، گوش فرا ده. آنھا زمانى كه صیحه را به حق بشنوند آن روز زمان خروج
است.
وظایف مؤمنان در ھنگام پیشامد این صیحه:
در احادیث اھل بیت(ع) در این زمینه چنین آمده است:
الف) پس از شكر و ستایش خداوند: به جا آوردن نماز صبح جمعه مورد بحثمان، به خانهھایتان بروید و درھا را قفل كنید و
دریچهھا و روزنهھا را ببندید و خودتان را در میان چیزى بپوشانید و گوشھایتان را بگیرید (در حدیث آمده است كه از آثار این
70 نفر لال مىشوند)، ھرگاه صدا را شنیدید پس به سجده / 70 نفر كر و 000 / صیحه این است از شدت و قوت این صدا 000
بیفتید و بگویید:
سبحان ربنّا القدّوس.
پروردگار مقدس ما منزه است
ھر كه چنین كند نجات مىیابد و ھر كه از این عمل روى گرداند ھلاك مىشود. 17
این از جمله مواردى است كه ھر كس خداوند متعال بر آن توفیقش داد تا نعمت درك آن عھد مبارك را با ظھور حضرت
مھدى(ع) بیابد، واجب است بر آن شكرگزار باشد.
ب) انبار كردن غذاى یكسال خود و خانوادهاش: امام باقر(ع) فرمودند:
نشانه حادثهھا در ماه رمضان، نشانهاى است در آسمان كه مردم پس از آن دچار اختلاف مىشوند. ھرگاه آن را درك كردى
غذایت را بیشتر كن. 18
پس از شنیده شدن نداى آسمانى میان مردم اختلاف، جنگ و فتنه (نبرد قرقیسیا) پدید آمده و به دنبال آن قحطى و گرانى
خوراكىھا پیش مىآید و از این رو ائمه(ع) به شیعیان مؤمن خویش و مسلمانان سفارش كردهاند كه غذا و نیازمندیھاى خود
و خانوادهھایشان را براى مدت یك سال ذخیره كنند. شما را به خدا، ببینید چقدر این امامان بزرگوار(ع) تیزبین بودهاند و به
چه میزان به شیعیان و دوستداران خویش محبت مىورزیدهاند. ما در طول سالھاى عمر خود چگونه به این محبتھاى
ایشان جواب دادهایم و چقدر در صدد جبران محبتھایشان بودهایم؟ آرى! ھر كس كه به آنھا عشق ورزیده و با آنھا ارتباط
دارد؛ مىتواند به محبت ایشان نسبت به خود مباھات و افتخار كند.
30 نفر از قبیله بنىكلب با سفیانى / 3 - بیعت كردن 000
سفیانى در ماه رجب شورش كرده و به مبارزات نظامى و سیاسى و جنگھاى خویش جامه عمل مىپوشاند و محدوده
نفوذ خویش را گسترش مىدھد و در این زمان دیگران ھم به او پیوسته و مجموعهھا و قبایل غیر دینى به دنبال او راه
مىافتند. پیامبراكرم(ص) در این رابطه فرمودند:
20 نفر از قبیله بنىكَلَب با او / سفیانى با 360 سوار شورش مىكند تا اینكه به دمشق مىرسد و در ماه رمضان ھم 000
بیعت مىكنند. 19
قبیله بنىكَلَب، عمو زادگان سفیانى؛ یعنى ھمان قبایل دروز 14 مىباشند كه در آینده او را ھمراھى مىكنند. این قبیله در
عصر معاویه نصرانى بودند و معاویه از آنھا با مادر یزید (علیھماللعنة) قاتل سیدالشھدا(ع) ازدواج كرد. بنابراین، سفیانى از
اولاد یزید بن معاویة بن ابىسفیان (علیھماللعنة) مىباشد. پیروان این آیین در منطقه رمله (در بیابان برھوت شرقى
فلسطین و غربى اردن و جنوب غربى سوریه دمشق) تا چند كیلومتر در اطراف آن سكنى گزیدهاند.
ماھنامه موعود شماره 37
از كتاب شش ماه پایانی، انتشارات موعود
پی نوشت ھا:
، 1 . الارشاد، شیخ مفید، ج 2 ، ص 374 ؛ الغیبة ، نعمانی ، ص 181 ، اعلام الوری ، ص 429 ؛ الغیبة شیخ طوسی ، ص 270
. بشارة الاسلام ، ص 96 ؛ یوم الخلاص ، ص 516 ؛ تاریخ مابعدالظھور، ص 118
. 2 . الغیبة ، نعمانی ، ص 182 ؛ بشارة الاسلام ، ص 97 ؛ تاریخ الغیبة الكبری ، ص 479 ؛ یوم الخلاص ، ص 517
3 . به زودی در ھمین مجموعه به مسأله بدأ خواھیم پرداخت .
. 4 . الممھدون للمھدی (ع )، ص 37
. 5 . بحارالانوار، ج 52 ، ص 275 ؛ بشارة الاسلام ، صص 59 و 70
6. البته باید توجه داشته باشیم كه خود مؤلّف در نھایت آن را احتمال می شمرد و ھر چند ھم كه احتمال قوی باشد باز
یقین آور نیست بدین معنا كه الزاماً نباید چنین باشد و امكان معجزه بودن این جریانات خالی از وجه نیست ؛ چرا كه اگر بنا بود
به ھر حال این مطالب به زودی تفسیر علمی آنھا توسط دانشمندان آن عصر بیان شود كه دیگر تعبیر كردن از آن به آیه (قرآن
از معجزه به آیه تعبیر یاد می كند) چندان موجه نمی باشد و مردم با اتكاء به گفته دانشمندان ھیجان خود را نسبت به این
جریان از دست داده و مسلمانان ھم به عنوان یك حادثه دھشتناك نماز آیاتی خوانده و از آن روی می گردانند و این با آنچه در
ابتدای سخن دربارة دو دلیل حدوث این دو حادثه گفته شد متناقض است . به طور خلاصه باید گفت اگر بنا بود كه این جریان
فوراً تفسیر علمی آن بیان شود نخواھد توانست آیه یا علامتی برای ظھور شمرده شود یا حداقل در احادیث دیگر لازم نبود
این ھمه روی آنھا تكیه شود و گذرا به آن اشاره ای می كردند. واللھعالم (مترجم ).
. 7 . بحارالانوار، ج 52 ، ص 274
. 8 . الارشاد شیخ مفید، ج 2، ص 371 ؛ الغیبة، شیخ طوسى، ص 266 ؛ اعلامالورى، ص 429
. 9 . الغیبة، نعمانى، ص 170 ، بحارالانوار، ج 52 ، ص 231 ؛ النجم الثاقب، ج 1، ص 126 ، تاریخ مابعدالظھور، ص 125
. 10 . سوره شعراء ( 26 )، آیه 4
. 11 . سوره قمر ( 54 )، آیه 2
. 12 . الغیبة، نعمانى، ص 173 ، بحارالانوار، ج 52 ، ص 292
. 13 . الغیبة،نعمانى، ص 176 ، بحارالانوار، ج 52 ، ص 295
. 14 . سوره یونس ( 10 )، آیه 35
. 15 . سوره شعراء ( 26 )، آیه 4
. 16 . سوره ق ( 50 )، آیه 42 و 41
. 17 . یومالخلاص، ص 1542
. 18 . یومالخلاص، ص 542
. 19 . یومالخلاص، ص 671 ، بیانالائمه، ج 2، ص 586
» دَرَزَىّ « 120 . طریقه دروزیه، طریقتى است دینى، فلسفى، اخلاقى و اجتماعى در سوریه و لبنان. این طایفه منسوبند به
كه وى بعدھا از اعتقاد خویش برگشت. عنوان اصلى این طریقت موحدون است كه اساس عقیدهشان بر حلول و تناسخ روحاست. لغتنامه الرائد، ج 1، ص 787 . [م.]

سایت موعود
٢٠ شھریور ١٣٨۶

 

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: